एक महामेरू कै. रावसाहेब शंकर रामचंद्र पन्हाळे (भाग 6)
आज महाराष्टात घराघरात संत संताजींचे किमान नाव तरी कोरले आहे. पण 1920 च्या दरम्यान ते काही नव्हते. पुर्व सुरूच्या मंडळींनी संताजी हे नाव काही भागात पोहचं केले होते. रावसाहेबांनी व्यवसाया साठी फिरताना शहरात तेली समाज शोधला. अनेक भागात समाजाच्या शाखा.परत त्या शाखेत अनेक फळ्या. त्यात ते संताजी उभा करीत होते. नुसता संताजी उभा करून हे भेद संपणार नाहीत तर येथे रोटी बेटी व्यवहार झाले पाहिजेत, आपल्या शाखा विसरून आपण एक झाले पाहिजे.
एक महामेरू कै. रावसाहेब शंकर रामचंद्र पन्हाळे (भाग 5)
हे एक वास्तव आहे. इथे मला रावसाहेबांचे कौतुक करावे वाटते. 1960 च्या दरम्यान प्रसिद्ध इतिहासक संशोधक बा. सी. बेंद्रे यांनी संत संताजींचे अस्तीत्व म्हणजे ते व तुकाराम एकत्र नव्हते. आशी मोहिम उघडली होती. समाज गलित गात्र झाला होता. ही लढाई आर्थिक नव्हती, राजकीय नव्हती, दंडेल शाहीची नव्हती. ही लढाई बौद्धीक होती या साठी यांनी संस्थेच्या आमसभेत हा प्रश्न मांडला व त्यांनी एक अभ्यासु व प्रामाणीक बांधवांची कमीटी बनवली.
एक महामेरू कै. रावसाहेब शंकर रामचंद्र पन्हाळे (भाग 4)
सह्याद्रीच्या अंबेगावात अजोबा तेल घाना घेत होते. वडिल पुण्यात आले. नातेवाईकात उभे राहिले. हात दिला घेतला होता. आईने हा आपला समाज व आपण त्याचे घटक ही शिकवण वडीलांच्या अकस्मीत जाण्या नंतर दिली होती. ते आपल्या त्यागातुन वेळ काढुन समजात जात येत असत रावसाहेब केदारी, आप्पासाहेब भगत, शंकरराव करपे यासारख्या समाज बांधवा बरोबर समाज विकासात सहभागी आसत. 1942 साली ते पुणे येथील समाजाचे सचिव झाले.
एक महामेरू कै. रावसाहेब शंकर रामचंद्र पन्हाळे (भाग 3 )
1905 साली दुसर्या प्लेग मध्ये रावसाहेबांचे मोठे बंधू भाऊसाहेब वारले. त्याआधीच्या प्लेग मध्ये रामचंद्र वारले . वाताहत झाली. सावकाराने घरे ताब्यात घेतली. 1906 साली रावसाहेब शंकर रामचंद्र नगरहून पुण्याला आले. एका कार्नेलिया नावाचा युरोपियन हॉटेलात त्याने 20 रुपये पगारावर नौकरी केली. नौकरी करून भांडवल जमवले आणि ते जुने फर्निचर विकत घेऊ लागले. नौकरी वरून आल्यावर फर्निचर दुरुस्त करीत आणि जुन्या बाजारात रविवारी व बुधवारी विकून येत.
एक महामेरू कै. रावसाहेब शंकर रामचंद्र पन्हाळे (भाग 2 )
अक्षरे गिरवावित आशा वेळी प्लेग व घराला अडचणींचा डोंगर मिळालेला. प्लेग जाताच ते शाळेत जावु लागले. उर्दु व मराठी शाळा होती. तेथे जमेना मग काही जण घरगुती शाळा चालवत होते तिकडे गेले. शाळा दोन तीन झाल्या पण शिक्षण फक्त इयत्ता तिसरीतच थांबले. या शाळे पेक्षा पोटाचा प्रश्न मोठा होता. या पुस्तकी शिक्षाणा पेक्षा बाहेरिल जगाची शाळा पोटाचा प्रश्न सोडवु शकते. त्यांनी व्यवसायात लक्ष दिले. पण लगेच परत प्लेगने आपली पाऊले पुण्यात भक्कम रोवली.